Giải pháp phát triển công tác xã hội trong ngành giáo dục

Quang cảnh buổi hội thảo

Khẳng định vai trò của công tác xã hội trong trường học

Phát biểu khai mạc, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên Hoàng Đức Minh nhấn mạnh, công tác xã hội là một phần quan trọng của hoạt động giáo dục trong nhà trường, góp phần chăm sóc, hỗ trợ, can thiệp, kịp thời giúp học sinh giải quyết các vấn đề tâm lí, xã hội, đảm bảo môi trường học tập an toàn, thân thiện và hạnh phúc.

Theo Vụ trưởng, trong bối cảnh học sinh phải đối mặt với nhiều thách thức mới như bạo lực học đường, nghiện game, áp lực học tập, khủng hoảng tâm lí, hoàn cảnh kinh tế khó khăn…, công tác xã hội trường học sẽ trở thành cầu nối quan trọng giữa gia đình – nhà trường – xã hội. Hoạt động này không chỉ hỗ trợ học sinh vượt qua khó khăn, mà còn góp phần hình thành nhân cách, kĩ năng sống, tạo điều kiện để các em phát triển toàn diện cả về thể chất, tinh thần và trí tuệ.

Từ năm 2021 đến nay, Bộ GDĐT đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển công tác xã hội trong các cơ sở giáo dục. Đặc biệt, việc ban hành Thông tư số 18/2025/TT-BGDĐT ngày 15/9/2025 hướng dẫn công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học được coi là một bước tiến quan trọng.

Ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên, phát biểu tại buổi hội thảo

Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 31/10/2025, thay thế Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT về hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lí cho học sinh trong trường phổ thông và Thông tư số 33/2018/TT-BGDĐT về công tác xã hội trong trường học. Thông tư số 18 không chỉ góp phần tháo gỡ những vướng mắc từ thực tiễn triển khai thời gian qua mà còn mở ra khuôn khổ pháp lí mới trong việc xây dựng một môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, lành mạnh, nơi người học được đồng hành, chia sẻ và hỗ trợ để trưởng thành toàn diện về tri thức, nhân cách và kĩ năng xã hội.

Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn từ địa phương và cơ sở đào tạo

Tham luận tại hội thảo, ông Kiều Cao Trinh, Phó Trưởng Phòng Chính trị tư tưởng và Công tác HSSV, Sở GDĐT Hà Nội, cho biết: Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu trong việc thiết lập hệ thống tiếp nhận, can thiệp và hỗ trợ học sinh gặp khó khăn thông qua nhiều kênh: đường dây nóng, hòm thư góp ý, mạng xã hội, và đội ngũ giáo viên làm công tác xã hội kiêm nhiệm tại các trường.

Thành phố đã triển khai nhiều mô hình thí điểm tư vấn tâm lí và công tác xã hội học đường, thành lập các câu lạc bộ học sinh tự quản, nhóm bạn giúp bạn, qua đó phát hiện sớm và hỗ trợ kịp thời học sinh có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt. Công tác phối hợp giữa nhà trường – gia đình – cộng đồng cũng được đẩy mạnh thông qua các hoạt động truyền thông, hội thảo chuyên đề, tập huấn kĩ năng phòng ngừa bạo lực học đường, xâm hại trẻ em và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho học sinh.

Ông Kiều Cao Trinh, Phó Trưởng Phòng Chính trị tư tưởng và Công tác HSSV, Sở GDĐT Hà Nội, trình bày tham luận tại hội thảo

Tại hội thảo,  PGS.TS Đỗ Thị Vân Anh, Trưởng khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Công đoàn, đề xuất Bộ GDĐT cần xây dựng Chiến lược quốc gia phát triển nhân lực công tác xã hội, ban hành Chuẩn năng lực nghề nghiệp và mở rộng đào tạo, cấp chứng chỉ viên chức tư vấn học sinh để đáp ứng yêu cầu thời kì mới.

Nhiều đại biểu cũng chia sẻ những kết quả, bài học kinh nghiệm từ thực tiễn triển khai ở địa phương và các cơ sở giáo dục. Các đại biểu thống nhất ý kiến cho rằng, công tác xã hội trong trường học phải được triển khai một cách hệ thống, chuyên nghiệp và bền vững, gắn với nhiệm vụ giáo dục đạo đức, lối sống, kĩ năng sống cho học sinh. Bên cạnh nguồn lực nhà nước, cần huy động thêm xã hội hóa, tăng cường phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ số trong tiếp nhận, quản lí, hỗ trợ học sinh.

Bà Đỗ Thị Vân Anh, Trưởng khoa Công tác xã hội, Trường Đại học Công đoàn, chia sẻ tại hội thảo

Định hướng phát triển giai đoạn 2026–2030

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên Hoàng Đức Minh đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm của các đại biểu và kết quả thảo luận phong phú, đa chiều. Đây là cơ sở thực tiễn quý giá để Bộ GDĐT hoàn thiện Kế hoạch phát triển công tác xã hội trong ngành Giáo dục giai đoạn 2026–2030.

Vụ trưởng Hoàng Đức Minh nhấn mạnh, thời gian tới, Bộ GDĐT sẽ tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, triển khai đồng bộ các văn bản quy phạm pháp luật về công tác xã hội trường học; hướng dẫn các địa phương tổ chức thực hiện hiệu quả.

Thứ hai, phát triển mạng lưới cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội trường học theo hướng đa ngành, thí điểm và nhân rộng các mô hình hiệu quả tại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên và đại học.

Thứ ba, bồi dưỡng và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, viên chức, nhân viên, cộng tác viên phụ trách công tác xã hội trong trường học; xây dựng tài liệu hướng dẫn, tổ chức tập huấn thường xuyên.

Ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên, phát biểu kết luận tại buổi hội thảo

Thứ tư, đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức xã hội về ý nghĩa và vai trò của công tác xã hội học đường đối với sự phát triển toàn diện của người học.

Thứ năm, tăng cường kiểm tra, khảo sát, đánh giá, bảo đảm thực hiện đúng quy định và hiệu quả tại các địa phương.

Thứ sáu, mở rộng hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm triển khai công tác xã hội trường học từ các quốc gia tiên tiến, kết hợp nghiên cứu khoa học để hoàn thiện cơ chế, chính sách và mô hình thực hành phù hợp với Việt Nam.

“Công tác xã hội trong ngành giáo dục chỉ có thể thành công khi có sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ của Bộ GDĐT, các Sở GDĐT, chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội, cùng sự tham gia tích cực của giáo viên, học sinh và cha mẹ. Mỗi học sinh cần được lắng nghe, được hỗ trợ đúng lúc để phát triển hài hòa về trí tuệ và nhân cách, đó cũng chính là mục tiêu cao nhất của giáo dục” – Ông Hoàng Đức Minh khẳng định.